55 - رفتار مواد در برابر تنش . زمین شناسی یازدهم .

55 - رفتار مواد در برابر تنش . زمین شناسی یازدهم .

 

مواد جامد بر اثر تنش تغییر شکل می دهند .

 مقدار و نوع تغییر شکل ایجاد شده ی مواد بر اثر تنش ، به رفتار آن ها در برابر تنش بستگی دارد .

A .  کش سان ( الاستیک ) .

برخی از اجسام ، مانند سنگ ها از خود رفتار کش سان ( الاستیک ) نشان می دهند .

بدین معنی که با اِعمال تنش ، سنگ ها دچار تغییر شکل می شوند و با رفع تنش ، به حالت اولیه ی خود باز می گردند .

B . خمیر سان ( پلاستیک ) .

برخی از سنگ ها از خود رفتار خمیر سان ( پلاستیک ) نشان می دهند .

یعنی ، پس از رفع تنش ، سنگ های تغییر شکل یافته ، به طور کامل به حالت اولیه ی خود بر نمی گردند .

C . شکننده .

اگر تنش نا گهانی و از حد مقاومت سنگ بیش تر شود ، سنگ دچار شکستگی می شود و درزه ها و گسل ها را به وجود می آورد .

---

مقاومت انواع سنگ ها در برابر تنش وارده ، متفاوت است .

A . سنگ های آذرین ، می توانند تکیه گاه مناسبی برای سازه ها باشند .

مانند پی سنگ سد امیر کبیر ، که از جنس سنگ گابرو است .

B . بعضی از سنگ های دگرگونی ، مانند کوارتزیت و هورنفلس می توانند تکیه گاه مناسبی برای سازه های سنگین باشند .

C . برخی از سنگ های دگرگونی مانند شیست ها که سست و ضعیف هستند برای پی سازه ها مناسب نیستند .

Quiz Test : کدام سنگ دگرگونی ، می تواند تکیه گاه مناسبی برای احداث سازه های مهم قرار گیرد ؟

( Sarasari - 11 HS - 2023 / 07 / 06 )

Option A : دولومیت .

Option B : پگماتیت .

Option C : کوارتزیت .

Option D : گابرو .

Answer : Option C .

Explanation : بعضی از سنگ های دگرگونی ، مانند کوارتزیت و هورنفلس می توانند تکیه گاه مناسبی برای سازه های سنگین باشند .

Tip : سنگ های دگرگونی کوارتزیت و هورنفلس می تواند تکیه گاه مناسبی برای سازه های مهم قرار گیرد .

D . برخی از سنگ های رسوبی ، مانند ماسه سنگ ها ، استحکام لازم برای ساخت سازه را دارند .

E . سنگ های تبخیری ، مانند سنگ گچ ( ژیپس ) و نمک ( به دلیل انحلال پذیری ) و شیل ها ( به دلیل تورق و سست بودن ) در برابر تنش مقاوم نیستند .

---

شکستگی های پوسته ی زمین ، یکی از نشانه های پویایی زمین است .

مطالعه ی شکستگی های پوسته ی زمین در هنگام ساخت جاده ها ، ساخت سد ها ، ساخت تونل ها و ساخت سایر سازه های مهندسی اهمیت زیادی دارد .

افزون بر آن ، در تجمع آب های زیر زمینی و ذخایر نفت و گاز و تشکیل کان سنگ های گرمابی حائز امیت می باشد .

Quiz Exam : شکستگی های پوسته ی زمین ، یکی از نشانه های پویایی زمین است .

موارد دارای اهمیت زیاد را با (  ) و حائز اهمیت را با (  ) مشخص کنید .

A . تجمع آب های زیر زمینی .

B . ساخت جاده ها .

C . ساخت سد ها .

D . تشکیل کان سنگ های گرمابی .

E . ساخت تونل ها .

F . ذخایر نفت و گاز .

G . ساخت سایر سازه های مهندسی .